Instituti i Psikiatrisë Forenzike

Instituti i Psikiatrisë Forenzike të Kosovës -IPFK

Themelimi I Institutit të Psikiatrisë Forenzike është parapare me Rregulloren 2004/34 dhe Strategjinë e Shëndetit Mendor të Kosovës të periudhës 2008-2013. Është paraparë qe ky institucion të jetë institucion I kujdesit shëndetësor publik.

Nën  mbështetjen e zyrës së OBSH me seli në Prishtinë dhe me marrëveshjen e Ministrisë së Drejtësisë si dhe Ministrisë së Shëndetësisë në vitin 2007 është përpiluar projekti për themelimin e IPFK. Projekt ky I cili nuk ka pasur mundësi të implementohet përkundër ekzistimit të infrastrukturës ligjore, si pasojë e mungesës së fondeve.

Mungesa e këtij lloji të institucioni në Kosovë ka shkaktuar pengesa në ekzaminimin, ekspertizave psikiatrike , trajtimin adekuat të personave që kanë kryer vepra penale dhe që kanë crregullime mendore. Qëllimi I themelimit të këtij insititucioni ishte të mundësohet trajtimi adekuat I shkelësve të ligjit të cilët kanë crregullime mendore duke i mundësuar autoriteteve Kosovare të ofrojnë shërbime profesionale përmes themelimit të Institutit për Psikiatri Forenzike.

Në IPFK ofrohet kujdesi për shëndetin mendor të personave që kanë shkelur ligjin me një qasje humane, me një trajtim adekuat multidiciplinar , me ruajtje të autonomisë, konfidencialitetit dhe krijimt të një ambienti sa më të sigurtë për pacientët me probleme në shëndetin mendor.

Në IPFK kryhet edhe edukimi dhe përgatitja e profesionistëve që do të kontribojnë në përmirësimin e shëndetit mendor të popullatës (të studentëve, të specializantëve, të profesionistëve të shëndetit mendor) si dhe edukimi i vazhdueshëm profesional për punonjësit e shëndetit mendor në nivel të Kosovës.

Kapaciteti i IPFK është 36 shtretër.

Sipas natyrës dhe problematikës së funkcionimit të IPFK është ndarë në katër reparte:

Reparti A - Reparti i Pranimit

Reparti B - Trajtimi i detyruar me ndalimi

Reparti C - Trajtimi dhe evaluimi psikiatrik

Reparti D – Reparti integrimit/risocializimit

Aktualisht stafi I IPFK-së, numëron 41 personel e ku përfshihen:

Psikiatër – 6, Psikolog - 2, Punëtorë Social -2, Infermierë- 22 si dhe pjesa tjetër administrative dhe stafi mbështetës.

Shërbimet që ofron Instituti i Psikiatrisë Forenike të Kosovës

Instituti është qendër referente këshillëdhënëse për gjykatat, prokuroritë, policinë, repartet psikiatrike rajonale dhe QSHM të Kosovës.

Rastet/pacientët në IPFK pranohen, ekzaminohen dhe trajtohen vetëm me urdhëresa të gjykatatve të Kosovës.

Reparti A- Reparti i pranimit

Në repartin e pranimit bëhet pranimi i të gjitha kërkesave dhe shkresave nga ana e gjykatave, prokurive dhe shërbimit korrektues për klientët të cilët kanë rënë ndesh me ligjin.Në këtë repart bëhet seleksionimi i atyre që janë për vlerësim psikiatrik ambullantor, spitalor apo për konsulta psikiatrike specialistike.

Realizohen të gjitha hospitalizimet për Institutin e Psikiatrisë Forenzike të Kosovës. Mbahet evidencë e tyre, protokolohen, shqyrtohet dokumentacioni përcjellës mjekësor dhe dosja mjekësore, realizohet anamneza e pranimit  dhe plotësohet dokumentacioni përcjellës i pranimit. Poashtu realizohen të gjitha vlerësimet psikiatrike ambulantorike, me urdhëresë të gjykatave/prokurorive. Personat mund të sillen nga burgjet, arresti shtëpiak, apo nga liria.

Aktivitet tjetër i cili realizohet në zyrën e pranimit është edhe konsulta psikiatrike specialistike me kërkesë të stafit mjekësor të shërbimit korrektues të Kosovës. Rastet e tilla realizohen për të ndihmuar rastet e burgjeve rreth diagnozës, terapisë dhe menaxhimit me të mire, poashtu, edhe për një mendim të dytë në rast nevoje nga psikiatri i burgut.

Reparti B - Trajtimi i detyruar me ndalimi

Reparti i trajtimit të detyrueshëm psikiatrik me ndalim ka kapacitetin prej 12 shtretër.

Ne këtë repart bëhet mjekimi  i pacientëve psikiatrik me Urdhër të Gjykatave për trajtimin e detyrueshëm psikiatrik me ndalim.

Ne këtë repart trajtimi për klientët është individual ku mjeku psikiatër në bashkëpunim me ekipin multidiciplinar psikologun, punëtorin social dhe infermierët e repartit vlerësojnë dhe hartojnë planin e trajtimit të personalizuar konform nevojave të klientit.

Gjatë tërë kohës se qëndrimit ne repartin e trajtimit te detyrueshme psikiatrik me ndalim klientët janë ne vëzhgim dhe vlerësim të ekipit multidiciplinar i cili është i përkushtuar për trajtimin e pacientëve në mënyrë dinjitoze dhe humane duke mos lejuar që çrregullimi të përcaktoj qasjen ndaj tyre. Në momentin kur arrihet përmirësimi i gjendjes se pacientit konform planeve të trajtimit të pacientit, pacientët  transferohen ne repartin “D” ose  repartin e risocializimit .

Reparti C - Trajtimi dhe evaluimi psikiatrik

Reparti i trajtimit dhe evaluimit psikiatrik është reparti ku bëhët ekzaminimi i personave me urdhëresa të Gjykatës me qëllim të përpilimit të vlerësimeve (ekspertizave) psikiatrike për personat të cilet janë të dyshuar për kryerjen e veprave penale dhe të cilët janë nën masën e paraburgimit. Qëndrimi I këtyre personave të IPFK bëhet kryesisht dy javë (ashtu si e parashef edhe ligji) ndërsa me kërkesë të ekipit vlerësues kohëqëndrimi I tyre mund të zgjatet edhe për dy javë. Gjatë qëndrimit të tyre në këtë repart , pacientëve ju kryhen analizat rutinore si laboratorike, EEG-ja dhe CT.

Trajtimi i personave të cilët janë nën masën e paraburgimit apo janë të dënuar me vendim të plotëfuqishëm të Gjykatës dhe të cilët janë në vuajtje të dënimit dhe kanë probleme mendore për të cilat duhet të trajtohen në mënyrë hospitalore. Këta persona me udhëzimin e mjekut konsultant të Qendrave të Paraburgimit apo të Burgjeve të Kosovës dërgohen në IPFK ku mjeku I pranimit bënë vlerësimin përfundimtar rreth nevojës së trajtimit te tyre në mënyre hospitalore.

Reparti ka gjithsejt 12 shtretër të ndare në dy pjesë përbërese. Ne pjesen e pare ku jane 8 shtreter, vendosen pacientet e gjinise mashkullore ndersa ne pjesen e dyte e cila ka 4 shtreter dhe e cila pjese perdoret edhe sipas nevojave dhe kerkesave, munde te vendosen vetem femra apo vetem te mitur apo edhe te rritur meshkuj.

Ne repart per pacientet te cilat jane ne trajtim aplikohet terapia biologjike, psikoterapia individuale, jane te qasshme seancat Psikologjike si dhe munde te behet mbeshtetja nga ana e punetorit social.

Sa I perket burimeve njerzore , ne repart jane nje mjek specialist Psikiater qe eshte edhe shef reparti dhe nje mjek specialist Psikiater Forenzik, pese infermier qe e mbulojn sherbimin 24 ore nga te cilet njeri eshte kryeinfermier.

Sigurimi I ketyre personave behet nga ana e stafit korrektues te SHKK gjate 24 oreve dhe qeshtja e sigurise dhe e vizitave vlen sipas rregulloreve te tyre te sigurise.

Reparti D – Reparti I integrimit/risocializimit

Reparti i integrimit dhe risocializimit ka kapacitetin prej 12 shtretër.

Ne këtë repart si dhe në repartin B bëhet mjekimi i pacientëve psikiatrik me Urdhër të Gjykatave për trajtimin e detyrueshëm psikiatrik me ndalim dhe njëherit ka për obligim stabilizimin e gjendjes së pacientit, përmirësimin apo funkcionalizmin e raporteve me familjen , integrimin e pacientit prap në shoqëri si dhe përfundimin/rekomandimin për ndryshim të masës së trajtimit nga ai me ndalim me masën e trajtimit të detyruar psikiatrik ambullantor apo në liri.

Pas stabilizimit të gjendjes psiqike të pacientit dhe titrimit të psikofarmakoterapisë sipas vlerëismit të mjekut trajtues dhe ekipit multidiciplinar pacienti vazhdon trajtimin në repartin e integrimit dhe risocilaizmit repartin D.

Përmes programit të Psikiatrisë Integruese në këtë repart rritet ndërgjegjësimi i pacientëve, anëtarëve të familjes dhe komunitetit të gjerë në lidhje me rëndësinë e njohjes, diagnostikimit në kohë, qasjes adekuate ndaj problemeve mendore të pacientit dhe vetëdijësimit në rrethin ku jeton.

Në këtë repart programi i aktiviteteve janë:

Puna individuale, intervistë dhe mbështetje psikiatrike - intervistë psikiatrike sipas standardeve profesionale, mbështetje e përditshme, punë me familjen, titrim i psikofarmakoterapisë së personalizuar.

Komuniteti terapeutik - një formë e trajtimit psikosocial në grup, i cili në mënyrë aktive përfshin pacientin në trajtimin e tyre. Të gjithë anëtarët e komunitetit terapeutik marrin përgjegjësi për disa funksione. Problemet diskutohen hapur së bashku dhe bëhen sugjerime për zgjidhjen e tyre.

Psikoterapia në grup - psikoterapia e orientuar psikodinamikisht synon të zvogëlojë problemet dhe simptomat e e pacientit përmes kuptimit të përvojës intrapsikike dhe pranimit emocional. Puna në grupe ka ligjet e veta që ofrojnë një ndjenjë besimi dhe sigurie.

CBT (terapi njohëse-biheviorale) - Punëtoritë psikoedukative CBT bazohen në parimet e terapisë njohëse-bihejviorale. Përmes diskutimit dhe ushtrimeve, tema të ndryshme janë të mbuluara: vetë-imazhi dhe vetë-vlerësimi, nevojat psikologjike, suksesi dhe arritja e qëllimit, emocionet (turpi dhe faji, frika dhe ankthi, zemërimi), komunikimi dhe zgjidhja e konflikteve, stresi dhe strategjitë e përballimit. Punëtoritë drejtohen nga një psikolog dhe zhvillohen dy herë në javë për një orë.

Terapia e punës - i udhëzon pacientët përmes aktiviteteve specifike me qëllim të arritjes së nivelit të tyre maksimal të funksionalitetit dhe pavarësisë në të gjitha sferat e jetës së përditshme. Konsultimet kryhen me një punonjës social - në biseda individuale dhe në grup ku pacientët mund të marrin udhëzime dhe zhvillohen dy herë në javë për dy orë.

Drejtori i Instituti I Psikiatrisë Forenzike të Kosovës

Ass.Dr.Shpend S.Haxhibeqiri

Psikiatër

drshpend@gmail.com

tel: 038/512-850